จักกวัตติวรรคที่ 5

1. วิธาสูตร

ละมานะ 3 เพราะโพชฌงค์

[503] สาวัตถีนิทาน. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็สมณะหรือพราหมณ์
เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ในอดีตกาล ละมานะ 3 อย่างได้แล้ว สมณะหรือพราหมณ์
เหล่านั้นทั้งหมด ละได้แล้วก็เพราะโพชฌงค์ 7 อันตนเจริญแล้ว กระทำให้
มากแล้ว. สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ในอนาคตกาล จักละ
มานะ 3 อย่างได้ สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้นทั้งหมด จักละได้ก็เพราะ
โพชฌงค์ 7 อันตนเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว. สมณะหรือพราหมณ์
เหล่าใดเหล่าหนึ่งในปัจจุบันละมานะ 3 อย่างได้ สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้น
ทั้งหมดละได้ก็เพราะโพชฌงค์ 7 อันตนเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว.
[504] โพชฌงค์ 7 เป็นไฉน คือ สติสัมโพชฌงค์ ฯลฯ อุเบกขา
สัมโพชฌงค์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง
ในอดีตกาล ละมานะ 3 อย่างได้แล้ว สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใด
เหล่าหนึ่ง ในอนาคตกาล จักละมานะ 3 อย่างได้ . . . สมณะหรือพราหมณ์
เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ในปัจจุบัน ละมานะ 3 อย่างได้ สมณะหรือพราหมณ์
เหล่านั้นทั้งหมด ละได้ก็เพราะโพชฌงค์ 7 อันตนเจริญแล้ว กระทำให้มาก
แล้ว.
จบวิธาสูตรที่ 1

จักกวัตติวรรควรรณนาที่ 5

อรรถกถาวิธาสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในวิธาสูตรที่ 1 แห่งจักกวัตติวรรคที่ 5
บทว่า ติสฺโส วิธา ได้แก่ หมวดแห่งมานะ 3 อย่าง. อีกอย่างหนึ่ง
มานะอย่างเดียว ก็เพราะท่านจัดไว้อย่างนั้น ๆ จึงกล่าวมานะว่า 3 อย่าง
เหมือนกัน.
จบอรรถกถาวิธาสูตรที่ 1

2. จักกวัตติสูตร

รัตนะ 7 อย่าง

[505] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะพระเจ้าจักรพรรดิปรากฏ รัตนะ
7 อย่าง จึงปรากฏ รัตนะ อย่างเป็นไฉน คือ จักรแก้ว 1 ช้างแก้ว 1
แก้วมณี 1 นางแก้ว 1 คฤหบดีแล้ว 1 ปริณายกแก้ว 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
เพราะพระเจ้าจักรพรรดิปรากฏ รัตนะ 7 อย่างเหล่านี้ จึงปรากฏ.
[506] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะพระตถาคตอรหันตสัมมา-
สัมพุทธเจ้าปรากฏ รัตนะ คือ โพชฌงค์ 7 จึงปรากฏ. รัตนะ คือโพชฌงค์
7 เป็นไฉน ได้แก่ รัตนะ คือ สติสัมโพชฌงค์ ฯลฯ รัตนะ คือ อุเบกขา
สัมโพชฌงค์. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะพระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
ปรากฏ รัตนะ คือ โพชฌงค์ 7 เหล่านี้ จึงปรากฏ.
จบจักกวัตติสูตรที่ 2